چکیده:

ملت سازی فرآیند است که طی آن شهروندان جامعه به تدریج پیرامون نقاط مشترک و وحدت آفرین به خود فهمی می رسند و اشتراکات را تقویت می کنند و در عین حال نقاط گسست و شکاف برانگیز از بین می رود یا تضعیف می شود. وجود ملتی یکپارچه و منسجم یکی از مهم ترین لوازم تداوم حیات دولت های کنونی است. بدون وجود ملتی متحد، بقاء و حیات کشور امکان پذیر نیست. بنابراین سیاست هایی که در جهت ساخت ملت و ایجاد همگرایی در بین مردم یک کشور که از اقوام و اقلیت های دینی و زبانی و فرهنگی مختلف تشکیل         می شود، بسیار حائز اهمیت است.در این پژوهش کوشش بر این است که سیاست ها و تصمیماتی که در جهت برنامه های ملت سازی در جمهوری اسلامی ایران (دوره سازندگی و اصلاحات‌ ) گرفته شده است، مورد شناسایی و بررسی قرار گیرد. به عبارت دیگر فرض اساسی در این پژوهش عبارت از این است که: الگوی ملت سازی در دوره سازندگی تمرکز گرا و مبتنی بر توسعه اقتصادی و در دوره اصلاحات تمرکز زدا و مبتنی بر توسعه سیاسی و فرهنگی بوده است.

هدف اصلی این پژوهش فهم بهتر و شناسایی  سیاست های ملت سازی و قومی در کشور ایران که ملت آن متشکل از اقوام و اقلیت های دینی، زبانی و فرهنگی متفاوت است، می باشد. روش تحقیق در این پژوهش نیز مقایسه ای است.در این تحقیق در مرحله اول به کلیات و مفاهیم ملت سازی و عناصر هویت ملی که سازنده سیاست های ملت سازی اشاره شده است. در مرحله دوم، به بررسی برنامه ها و فرآیند ملت سازی در طول تاریخ ایران توجه گردیده و در مرحله بعدی علل تنوع قومی در ایران و وجود اقوام گوناگون بررسی و تحلیل شده است. سپس الگوهای ملت سازی اجرا شده در دو دوره سازندگی و اصلاحات مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت وجوه مشابهت ها و تفاوت ها در این دو الگو مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفته می­شود. بر اساس نتایج این تحقیق، در جمهوری اسلامی ایران، سیاست های ملت سازی روندهای متفاوتی را پشت سر گذاشته است،‌به گونه ای که تدوین تصمیمات ملت سازی در دوره سازندگی مبتنی بر توسعه اقتصادی و نوسازی و در دوره اصلاحات مبتنی بر توسعه سیاسی و فرهنگی بوده است. توجه و تاکید هریک از این دولت ها به یک وجه از توسعه کشور در سیاست ملت سازی خود باعث شکاف ها و پیامدهای نامطلوب برای مردم کشور و آینده آن ها شده است.

مقدمه

موضوع ملت سازی از مباحث کلیدی و راهبردی در عرصه­ی علوم سیاسی و روابط بین الملل می­باشد. چون مقدمه و اساس مطالعات سیاسی دولت، حکومت و جامعه که روابط و مناسبات این اجزا پیش زمینه و سرآغاز مطالعات رشته های سیاسی و بین الملل را تشکیل می­دهد و بدون شناخت ملت و عناصر ملت سازی، مطالعه در زمینه علوم فوق کاری بیهوده و بدون محتوی خواهد بود، زیرا ملت به عنوان موضوع کلان و پیچیده اسکلت بندی مطالعات سیاسی و بین الملل را تشکیل می دهد.

واقعیت پدیده ملت سازی و گونه های مختلف سیاست های ملت سازی قدمتی تاریخی دارد اما نظریه پردازی پیرامون آن با پیدایش دولت – ملت های مدرن اروپایی و شیوع نظریه های نوسازی و توسعه مقارن شده است. در همین راستا صاحب نظران مختلف درباره مؤلفه ها و عناصر ملت، شیوه های شکل گیری ناسیونالیسم و ملی گرایی در میان ملت ها و نسبت ملت به عنوان کل با هویت های خرده مثل گروه های قومی، نژادی، زبانی و مذهبی و نسبت سیاست ملت سازی با دموکراسی، آزادی، خشونت یا همزیستی سیاسی و الگوهای متفاوت ملت سازی در ملت های نوپا و تاریخی نظریه های متعددی را مطرح نموده اند.

کشور ایران به عنوان یکی از تمدن­های کهن در طول تاریخ فراز و فرودهایی داشته و حوادث گوناگونی را پشت سرگذاشته است ولی ملت ایران توانسته ماندگاری خود را با وجود تحولات بزرگ در تمام عصرها و دوره­ها حفظ نماید. بنابراین شناخت الگوها و گونه های ملت سازی در ایران و خصوصاً بعد از انقلاب اسلامی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید